Laatste columns Lex Hakker

Hedendaagse Wonderkinderen

COLUMN 8

HEDENDAAGSE WONDERKINDEREN: LIN-MANUEL MIRANDA

Mij lijkt het vermoeden gerechtvaardigd dat 90% van de mensen die van muziek houden, vinden dat Bach, Handel, Haydn, Beethoven plus later levende componisten van hetzelfde niveau, met een gerust hart muzikale genieen genoemd mogen worden.
Leven er eigenlijk in onze tijd en in het recentste verleden nog wel muzikale genieen?
Natuurlijk! Zowel in de klassieke muziek als in de 'lichte' muziek zijn er muzikale wonderkinderen aan te wijzen.
Om maar meteen met de deur in huis te vallen: naar mijn mening kan ene Lin-Manuel Miranda dit predikaat met gemak waarmaken. Ik vermoed dat bijna iedereen, al is het ongemerkt, wel eens iets van hem gezien of gehoord heeft.
Lin-Manuel Miranda werd op 16 januari 1980 in New York City geboren als zoon van Dr. Luz Towns-Miranda, een klinisch psycholoog en Luis Miranda Jr, een adviseur van de Democratische Partij. Miranda zat op Hunter College Elementary School en Hunter College High School.
En op deze scholen schreef hij zijn eerste musicals.



En ondertussen heeft hij vele libretti, songs, filmscripts en liedteksten geschreven. Meneer kan acteren, regisseren en zingt bovendien ook 'niet onaardig...'
Hier volgt een beknopte opsomming van zijn niet geringe en vaak bekroonde prestaties.
Hij staat bekend als maker van de gigantisch succesvole Broadway-musicals In the Heights (2005) en de 'rap-musical' Hamilton. Deze laatste wordt sinds de Broadway-première in 2015 geprezen als een fenomeen in de popcultuur. Het verdiende de Pulitzerprijs voor drama en werd genomineerd voor een recordaantal van 16 Tony Awards en won daar maar liefst elf van! ,
De opname van de cast van Hamilton stond tien weken bovenaan de Top Rap Albums-hitlijst van Billboard en werd het elfde meest verkochte album rond het jaar 2020. De Hamilton Mixtape, een album met Hamilton-covers van Miranda, bereikte de nummer één in de Billboard 200.
En door... Lin-Manuel Miranda schreef de soundtrack van Disney's prachtige film Encanto (2021), een wijdverbreid commercieel succes.
Hij werkte aan de animatie-musical Moana uit 2016 en hij speelde als Jack in de muzikale fantasie Mary Poppins Returns(2018), waarvoor hij werd genomineerd voor een Golden Globe Award voor Beste Acteur in een Muziekfilm (dit is overigens echt een fantastisch vervolg op de eerste, legendarische Mary Poppins-film). Hij was ook nog 's stemacteur in de prachtige animatiefilm Vivo (2021) én debuteerde als filmregisseur met Tick, Tick...Boom! (2021), een biografisch muzikaal drama over Rent-componist Jonathan Larson.
Ja-ja... niet gering, allemaal, vind u niet? De onderscheidingen die hij als wonderkind binnenharkte zijn niet meer te tillen... pardon... te tellen: drie Tony Awards, drie Grammy Awards, twee Laurence Olivier Awards, twee Primetime Emmy Awards, een Annie Award, een MacArthur Fellowship Award, een Kennedy Center Honor en een Pulitzer Prize...
En gaat u zo maar door... Als dit geen bewijzen zijn van zijn enorme talenten, dan weet ik het ook niet meer.

Wat hem naar mijn mening dus een genie maakt is dat hij alles op het allerhoogste niveau klaarspeelt. Zingen, acteren, schrijven, componeren en regisseren, alles heeft het kenmerk van genialiteit: niet te verbeteren of te evenaren, origineel, naturel en aansprekend.
Als het lukt, probeer dan op z'n minst eens naar Mary Poppins Returns of Vivo te kijken en aanschouw het werk van een hededaags genie!

Mary Poppins Returns: https://www.youtube.com/watch?v=-3jsfXDZLIY
Vivo – Trailer (https://www.youtube.com/watch?v=Cl7p71VT_3Y)

Red hot

De doedelzak en rockmuziek...
(Red Hot Chili Pipers)

Tja... de doedelzak... niet een bijster bekend en populair instrument in Nederland en zeker niet in de Nederlandse muziekbeoefening. In het beste geval weet een oudere pop-liefhebber nog dat Mull of Kintyre, een song van Paul McCartney uit 1977, afsluit met een statig eind verzorgd door een doedelzak-ensemble. De nog oudere liefhebber weet dat er een grappige doedelzak-passage zit in Tea is Famous, een hit uit 1969 van de Nederlandse popgroep Tee Set.

Laatst waren we in Edinburgh, Schotland kerst aan het vieren. Edinburgh is een heel leuke stad: veel resaturants en veel tweed-winkels, dat zijn winkels die prachtige wollen pakken en kilts verkopen.
Ik heb er veel van binnen gezien, tweed-winkels, maar eentje blijft mij bij. Daar hing een groot scherm en op dat grote scherm zag ik zeven mannen gekleed in Schotse kilts. Dat is heel niet gek in Schotland. Maar dit had ik nog nooit gezien en zeker niet gehoord! Het was een rockgroep die rockgeweld met doedelzakgeweld combineerde... gekleed in kilts: The Red Hot Chili Pipers!
Wat een geweldige sound, wat een energie! Het spatte van het scherm af! Ik bleef verbouwereerd naar het scherm staren... en liet het overdonderende geweld van rockklanken, aangevoerd door drie blazers met een ongrijpbaar virtuoze speeltechniek maar even rustig over mij heen komen...
The Red Hot Chili Pipers, hoe verzin je het?! Als dat geen humor is?
Ik heb natuurlijk meteen de dvd Blast Live gekocht (ja, dat kan nog in Engeland. Hangaars vol cd's en dvd's... geen Nederlands getrut over streaming en dergelijke...), een registratie van een optreden met covers van popsongs van Avici, Deep Purple en Queen, slim gemixt met fraaie Schotse traditionals en dansmuziek.
Als dit geen geweldige manier is om je eigen cultuur te koesteren en in een hedendaags jasje te steken, dan weet ik het ook niet meer. Dat zou in de Nederlands volkscultuur wellicht wat moeilijker gaan: de klompendans begeleid door een pommer en een elektrische draailier ...
Een dag later waren we opnieuw in een wolwinkel en daar paste een Koreaans meisje net een mooi wollen jasje. Ik vertelde enthousiast aan de verkoopster dat ik The Chili Pipers had gezien en gehoord. Het Koreaanse meisje mengde zich lachend in het Engels in het gesprek en zei dat ze dacht dat ze kaartjes voor een concert van The Red Hot Chili Peppers had besteld. Ze ontdekte later dat het hier eigenlijk om The Red Hot Chili Pipers ging.
Het concert ging door heftige regenval niet door.
Ze zal dus nooit weten wat ze gemist heeft...

Website:
https://rhcp.scot/gigs/

Blast Live
https://www.youtube.com/watch?v=SdF-HAVVp4s

Insomnia (met Schotse dansdames)
https://www.youtube.com/watch?v=7uqoJ1_spiQ

Eleonor Rigby

ELEANOR RIGBY
'All The Lonely people'
 
Na 50 jaar was het tijd om eindelijk eens naar Liverpool te gaan om een Beatles Tour te ondernemen. Beetje laat, wellicht... maar als eeuwige Beatles-fan kom je hier natuurlijk niet onder uit.
Liverpool eert zijn vier, inmiddels legendarische, zonen op onontkoombare wijze: overal souvenirswinkeltjes, de herbouwde, beroemde Cavern Club (waar The Beatles ooit begonnen) en een flink aantal beelden.
Eén van die beelden in het centrum is die van Eleanor Rigby, geinspireerd door een indrukwekkende song van The Beatles. Het beeld is niet alleen een Beatles-eerbetoon, maar ook een 
voortdurende verwijzing naar en een herinnering aan mensen die veel van hun levensdagen alleen, en vaak in depressie en eenzaamheid hebben doorgebracht.
 
Paul McCartney, de componist, bedacht de melodie voor Eleanor Rigby terwijl hij experimenteerde op zijn piano. De naam van de hoofdrolspeler die McCartney aanvankelijk koos, was niet Eleanor Rigby, maar Miss Daisy Hawkins. McCartney: 'De eerste paar maten kwamen vanzelf in mij op  samen met de zin - 'Daisy Hawkins picks up the rice in a church where a wedding has been.' Ik weet niet waarom ... Ik kon niet veel meer bedenken, dus legde ik het een dag weg. Later kwam de naam 'Father McCartney' in me op - en 'all the lonely people'. Maar ik dacht dat mensen zouden denken dat dit over  mijn vader zou gaan, dus ik bladerde door het telefoonboek en ik koos de naam McKenzie.'

McCartney heeft aanvankelijk steeds ontkend dat Eleanor Rigby en father McKenzie bestaande personen waren. Later is er echter een grafsteen ontdekt op de begraafplaats van St. Peter's Parish Church in Liverpool met de naam Eleanor Rigby. Uit een archief bleek op enig moment dat zij in 1911 werkzaam is geweest in een ziekenhuis aldaar. Dit document uit het archief werd een aantal jaren geleden overigens voor 115.00 Engelse ponden op een veiling verkocht.
Ook is er in de buurt van haar gedenksteen een steen met de naam McKenzie gevonden.

Paul McCartney en John Lennon woonden vlakbij deze begraafplaats en hebben elkaar ook daar ontmoet. McCartney wandelde regelmatig over deze begraaplaats, maar zei destijds dat hij zich absoluut haar naam niet kon herinneren.  Wel stelde hij later dat de naam-bijdragen wellicht zijn toe te schrijven aan de werking van zijn onderbewustzijn.

De song Eleanor Rigby gaf in één keer de popmuziek uit de jaren zestig een schop omhoog in kwaliteit en appreciatie. Grote namen als Leonard Bernstein (West Side Story) lieten zich lovend over deze song uit.
Voor de Beatles-fans was het echter een 'afhaker' of een grote vernieuwing. Maar evenals na de release van Strawberry Fields Foréver zou de popmuziek niet meer hetzelfde zijn.

Het is toch warempel mooi als iemand met zijn/haar muziek meteen maar een groot terrein bestrijkt? Bij Eleanor Rigby pakten de mannen van The Beatles niet alleen een sociaal-psychologisch onderwerp op indringende wijze aan, maar gaven ze ook de popmuziek (weer) een bruisende injectie met als gevolg een tot in onze dagen merkbare richtingsverandering en kwaliteitsverhoging.

Lex Hakker

Fire Saga

Eurovision Song Contest: The Story of Fire Saga

De meeste Europeanen krijgen bij het horen van de naam 'IJsland' beelden binnen van machtige, besneeuwde bergen, ijsvlaktes, forse watervallen en lage temperaturen. Dat klopt ook wel. Een kleinere groep weet dat het weer daar volstrekt onvoorspelbaar is, dat de hoofdstad Reykjavik heet en dat je met een beetje geluk het wereldberoemde, groeneNoorderlicht kunt spotten.
Weinig mensen weten echter dat de, weliswaar kleine, IJslandse filmindustrie juweeltjes van thriller/detectives aflevert, waarvan de meeste -gelukkig- op Netflix te zien zijn. Bijvoorbeeld Trapped, Entrapped, Brot (The Valhalla Murders) en Case, om er slechts enkele te noemen. Maar daar gaat het hier allemaal niet over. Deze column wil het hebben over de, inmiddels wereldwijd beroemde IJslandse cultfilm uit 2020: Eurovision Song Contest: The Story of Fire Saga.
In deze uiterst lichtvoetige en komische film wordt het Eurovisie Songfestival en de IJslandse muzikale bijdrage op een intelligente en vileine manier op de hak genomen.
In de film wordt Lars Erickssong (Will Ferrell) gevolgd die met zijn jeugdvriendin Sigrit Ericksdóttir (Rachel MacAdams) met alle geweld mee wil doen aan het Eurovisie Songfestival.|Uiteraard levert dit allerlei onverwachte en onwenselijke situaties op die echter met veel inventiviteit en humor het hoofd geboden worden.
De muziek is van een ongehoord hoog niveau en het uiteindelijke lied waar het duo mee meedoet is genomineerd door het Amerikaanse 93rd Academy Awards als Best Original Song.

Naast Will Ferrell en Rachel MacAdams, spelen Pierce Brosnan (nu niet als James Bond) en Demi Lovato mee.
Maar het allerleukste detail van deze film is dat mijn partner en ik naar de film zaten te kijken en dat we opeens een hele goede bekende in beeld zagen. Het was de musical-acteur Milan van Weelden als de 21th Century Viking. Hij is een collega van mijn partner en was ooit een student van mij aan het Rotterdams Conservatorium. Milan vertelde ons later dat hij niet eens serieus geauditeerd had voor deze film, maar alleen op het verzoek van zijn manager een maf filmpje van zichzelf naar de producers had gestuurd. Als je Milan in de film ziet, snap je ook wel waarom hij het rolletje kreeg. Hij was gewoon zichzelf, zo zag hij er toen uit...

filmmuziek

FILMMUZIEK

Je hoort het vaak niet, ook al kijk je ernaar... filmmuziek...
Over dit ongrijpbare fenomeen valt erg veel te zeggen (en te schrijven). Toch blijft het iets abstracts hebben, iets ondefinieerbaars. Waarom, bijvoorbeeld, is de ene film-soundtrack wereldberoemd en bekend bij heel veel mensen en wordt een andere (vaak toch ook een heel goede) nauwelijks opgemerkt.
In deze column wil ik drie film-soundtracks, die voor mij persoonlijk op d'een of d'andere manier iets opvallends hebben, in de schijnwerpers zetten.

'HOME ALONE'- John Williams
Iedereen kent het werk van de Amerikaanse componist John Williams.
Hij heeft voor een groot aantal veelgeprezen en populaire films gecomponeerd, waaronder de Star Wars-Saga, Jaws, E.T. de Extra-Terrestrial, de eerste twee Home Alone-films, de Indiana Jones-films, de eerste twee Jurassic Park-films, Schindler's List en de eerste drie Harry Potter-films.
Maar Williams heeft ook veel muziek gejat. In al zijn werk zijn citaten van de klassieke meesters aan te wijzen. Maar Williams maakt het wel erg bond met zijn soundtrack van Home Alone. Daar speelt hij het klaar om gewoon bijna letterlijk Tjakovsky's Notenkraker Suite te kopieren. Zowel qua sfeer, orkestratie als qua melodieën. Op YouTube staat een fantastisch filmpje waarin beide muziekwerken heel knap verbonden zijn en naadloos in elkaar overlopen. Naar mijn mening verbluffend goed gejat, John!
https://www.youtube.com/watch?v=0ZLakz40_YY

'SHUTTER ISLAND' – Diverse componisten
Een bijzondere film met een bijzondere soundtrack is Shutter Island van regisseur Martin Scorsese, met o.a. Leonardo DiCaprio in een van de hoofdrollen.
Deze film heeft geen originele score. In plaats daarvan creëerde Scorsese's oud-medewerker Robbie Robertson (The Band) en de Engelse componist John Powell een samenstelling van eerder opgenomen hedendaags klassiek- en popmateriaal om in de film te gebruiken. Op de soundtrack zijn onder andere te horen werk van John Cage, György Ligeti, Morton Feldman, John adams en Giacinto Scelsi.
Een verbluffend goede film met een verbluffend originele soundtrack.
https://www.youtube.com/watch?v=5iaYLCiq5RM (trailer)



'BRIDGERTON' – Netflix TV-serie (diverse componisten)
Bridgerton is een Amerikaanse historisch-romantische streaming televisieserie gemaakt door Chris Van Dusen voor Netflix, gebaseerd op de gelijknamige boekenreeks van Julia Quinn.
De serie was en is erg succesvol over de hele wereld, ondanks het gegeven dat de invulling van de karakters mij wel erg aan een cartoon-achtige opzet doet denken...
De muziekjes die gebruikt worden in deze serie zijn hele fraaie klassieke arrangementen van hedendaagse popsongs. Men hoort in een uitvoering van o.a. strijkers-ensemble Duomo songs van Pink, Alanis Morissette en Nirvana.
De songs zijn zo kundig gearrangeerd en vertolkt dat ze volledig in de sfeer van de filmbeelden passen en de handelingen perfect muzikaal illustreren.

©Lex Hakker, 2023

_____________________________________________________________________________________________________

Lex' Column
Songteksten en songtitels: verhulling en onthulling...

Hoewel we allemaal in meer of mindere mate met taal kunnen omgaan, is taal verre van een gemakkelijk verschijnsel. Taal kan onthullen of verhullen. Taal kan ons iets leren of ons iets op de mouw spelden. In songteksten wordt van beide mogelijkheden regelmatig gebruik gemaakt. Het leek mij nou leuk om in deze column een paar voorbeelden van 'verhulling' te analyseren. Ik heb voor populaire Engelstalige titels gekozen, waarvan het vrij zeker is dat titel en teksten iets anders inhouden dan dat zij suggereren.

Hotel California – The Eagles

Deze gigantische hit van The Eagles gaat niet over een LSD-trip of een bordeel en is geen neerslag van een nachtmerrie of horror-film. Volgens Joe Walsh, gitarist van The Eagles gaat het over het gegeven dat in het hippie-tijdperk (eind 1960-begin 1970) vele jongeren en kunstenaars naar Californië wilden, om deel uit te maken van allerlei kunststromingen die daar plaatsvonden en de verworven vrijheden aldaar wilden proeven. Velen gingen echter net zo snel als ze kwamen... Californië leek wel een doorgangshuis met korte verblijven, vandaar de vergelijking met een hotel.

Refrein:
Welcome to the Hotel California
Such al lovely place
Such a lovely face
Plenty of room at Hotel California
Any time of year
You can find it here
https://genius.com/Eagles-hotel-california-lyrics

_________________________

Every Breath You Take – Sting

Deze song hoor je veel op bruiloften. Beetje raar eigenlijk, want zo liefdevol is de tekst helemaal niet. Het is eigenlijk een stalk song. Iemand die z'n ex allerlei enge beloftes doet als zij hem zou verlaten. Het is in de tekst duidelijk een opsomming van acties die stalkers plegen te ondernemen in voornoemd geval:

Every breath you take
Every move you make
Every bond you break
Every step you take
I'll be watching you

In de bridge (het contrasterende middendeel), wordt gelukkig toch ook nog even in de psyche van de stalker gekeken om een en ander een soort van te rechtvaardigen...
https://www.azlyrics.com/lyrics/police/everybreathyoutake.html_________________________

Your Love Still Brings Me To My Knees – Marcia Hines

Als je de tekst globaal leest zou je denken dat het een liefdes-song is, maar dit kan niet anders dan een reli-song zijn. De beelden die de zinnen oproepen zijn, naar mijn mening, wel erg religieus. Dit zing je niet zo over een geliefde, dit gaat net ietsje verder, dit is devotie. Dit zing je over of voor iemand als Jezus (en daar is op zich niets mis mee, natuurlijk).

Your love still brings me to my knees,
From day to day you fill my needs.
The dream that burns within my heart will never die. No no.
I bless the day you came along.
You turned my life into a song.
There is no greater love and there will never be...
You're the only one.
Your love still brings me to my knees (Every night & every day)
From day to day you fill my needs.
Your love still brings me to my knees
Your love is killing me.
https://www.flashlyrics.com/lyrics/marcia-hines/your-love-still-brings-me-to-my-knees-16

_________________________

Fall on Me – Andreas en Matteo Bocelli

Ook een song met reli-inslag is het prachtige Fall on Me, te horen tijdens de aftiteling van de film The Nutcracker and the Four Realms.

De tekst beschrijft de wens naar een religieuze eenwording met Jezus, terwijl de film over een jong meisje gaat, genaamd Clara, die van haar peetvader op kerstavond een pop in de vorm van een notenkraker krijgt. Als het meisje later op de avond klokslag twaalf uur gaat kijken naar de pop, komt ze terecht in een magische wereld waarin een oorlog woedt tussen peperkoeksoldaten en een leger muizen... tja...

Fall on me
With open arms
Fall on me
From where you are
Fall on me
With all your light
With all your light
With all your light

Ook deze woorden gebruik je niet voor een een-op-een-relatie met een mens. Deze beschrijvingen gaan dieper.
https://www.songteksten.nl/songteksten/997394/andrea-bocelli/fall-on-me.htm

_________________________

You Can't Stop the Girl – Bebe Rexha

Een krachtige song, die onderdeel is van de soundtrack van de Disney-film uit 2019 Maleficent: Mistress of Evil.
De film gaat over een complex onderzoek naar familiebanden door de vrouwelijke hoofdpersoon. De woorden van de song zijn een onmiskenbaar pleidooi voor de kracht van de vrouw. Een paar schijnbaar eenvoudige, maar goed geformuleerde zinnen, vormen een niet mis te verstane aanklacht tegen de onderdrukking en onderschatting van de vrouw:

They tryna take our voices
They tryna make our choices
So we scream loud, loud, loud
And, oh, I know you feel the lightnin'
And it's so excitin'
So, here we come
https://www.lyrics.com/lyric/36550240/Bebe+Rexha/You+Can%27t+Stop+The+Gi_________________________

Blackbird – The Beatles

Je zou kunnen denken dat dit bekende lied over een merel gaat, maar niets is minder waard. De tekst gaat over een donkere vrouw die moed wordt toegezongen ten tijde van de rassenstrijd in de jaren 60 in de zuidelijke staten van Amerika:

Blackbird singing in the dead of night
Take these broken wings and learn to fly
All your life

You were only waiting for this moment to arise
https://genius.com/The-beatles-blackbird-lyrics

_________________________

Tot zover een korte opsomming met voorbeelden van 'verhulling' door songtitels en songteksten. Er zijn er vast nog veel meer.

Nu nog even snel afsluiten met songteksten die in hun oorspronkelijke context zeker niet betekenen waar ze later voor gebruikt zouden worden. Bijvoorbeeld de keuze van True Colors, de eeuwige hit van Cindy Lauper, als muziek bij een wasmiddel-commercial. Of 21st Century Schizoid Man van King Crimson voor een hyper-hedendaags ogende commercial van Paco Rabanne die ons de coole, moderne man in de 21e eeuw laat zien. Terwijl de originele tekst over een nogal gestoorde man in een nogal gestoorde tijd gaat. Ook heeft Door de wind van Stef Bos, gebruikt ter ondersteuning van het 75-jarig jubileum van de ANWB, helemaal niets te maken met mobiliteit...

Maar ja, dit zijn vast dezelfde mensen die Je mond gelooft z'n ogen niet! voor een jam bedenken... of Haal meer uit je haar! voor een shampoo/conditioner...

©Lex Hakker, 2022